Technologische innovaties drijven onze competitiviteit en duurzaamheid aan

Terwijl de Belgische industrie steeds meer inzet op nieuwe technologieën blijft de focus op duurzaamheid en productiviteit onverminderd belangrijk. Bart Steukers van Agoria en Herman Derache van Sirris blikken terug op het Up2Date-event van oktober, kijken vooruit naar 2025 én geven een overzicht van de belangrijkste trends en evoluties. “Technologie is onmisbaar om de kloof te dichten en competitief te blijven tegenover buitenlandse markten.” (Dimitri Dewever)

Partner Content

In een tijd waarin de industrie in België geconfronteerd wordt met stevige concurrentie en toenemende kosten, zijn technologie en innovatie meer dan ooit cruciaal. “Competitiviteit en duurzaamheid zijn momenteel de kernvragen voor bedrijven”, vertelt Bart Steukers, CEO bij technologiefederatie Agoria. “Bedrijven willen kunnen concurreren, niet alleen met hun producten, maar ook met hun processen. En daarin speelt technologie een steeds grotere rol.”

Dat meent ook Herman Derache, Algemeen Directeur bij Sirris, het collectief (kennis)centrum van de technologische industrie. “Nieuwe technologieën, en vooral artificiële intelligentie, kunnen bedrijven helpen om efficiënter en slimmer te werken, terwijl ze zich tegelijkertijd wapenen tegen de complexe uitdagingen van deze tijd.”

AI als wapen

In eerdere industrieontwikkelingen, zoals bij de overgang naar Industrie 3.0, lag de nadruk op automatisering, robotisering en procesoptimalisatie. Vandaag is AI de grootste drijvende kracht. “De productiviteit in België is lange tijd één van de snelst groeiende in Europa geweest, maar de afgelopen jaren is die groei vrijwel gestagneerd”, legt Bart Steukers uit. “De inzet van AI biedt perspectief. De technologie wordt gezien als één van de krachtigste middelen om efficiëntie te verbeteren en processen te optimaliseren.”

Een recente bevraging onder Belgische bedrijven uitgevoerd door Sirris toont aan hoe snel de technologie in ons land wordt omarmd. In november 2023 gaf 50% van de ondervraagde bedrijven aan dat ze nog niets met AI deden, terwijl dit aantal in mei 2024, nauwelijks zes maanden later dus, al was gehalveerd tot 25%. “De adoptie van AI in onze industrie blijkt daarmee in een stroomversnelling te zijn gekomen”, benadrukt Herman Derache.

Praktijktoepassingen

In de maakindustrie vindt AI nu steeds vaker toepassingen in productieomgevingen: van werkvoorbereiding tot kwaliteitscontrole. Herman  Derache geeft aan hoe AI in de productieomgeving bijvoorbeeld kan worden ingezet om programma’s voor complexe machines automatisch te genereren. “In West-Europa werken veel bedrijven met kleine series van complexe producten, waarbij automatisering heel moeilijk rendabel te maken is”, legt hij uit. “Met generatieve AI kun je snel variaties van programma’s maken, bijvoorbeeld voor kleine productieaantallen of oplages die specifieke aanpassingen vereisen. Dat verhoogt de productiviteit en verkleint de kans op fouten.” Het geldt ook voor softwareontwikkeling, waar AI grote stukken code kan genereren op basis van een paar eenvoudige instructies. “Programmeurs kunnen zich daardoor richten op kwaliteitscontrole en het verfijnen van software, terwijl de AI de initiële codering voor haar rekening neemt.”

Nog een voorbeeld is het gebruik van AI om geluiden in productieomgevingen te monitoren, zodat machines die slijtage vertonen vroegtijdig geïdentificeerd kunnen worden, vaak voordat een medewerker dit opmerkt. En ook in meer menselijke interacties in productieomgevingen is er een toenemende rol voor AI. Denk bijvoorbeeld aan werkinstructies voor operators, die dankzij AI veel nauwkeuriger kunnen worden afgestemd op de specifieke productielijn. “Dat maakt niet alleen het werk eenvoudiger, maar verhoogt ook de efficiëntie en de kwaliteit van het eindproduct”, klinkt het.

Cybersecurity: een essentieel onderdeel van de digitale transitie

Met de toenemende inzet van AI en digitalisering ontstaat er een nieuwe, urgente uitdaging: cybersecurity. Onze industrie is sterk afhankelijk van data in de cloud en geconnecteerde machines, wat bedrijven kwetsbaar maakt voor cyberaanvallen. Investeren in cybersecurity is daarom essentieel. “Cybersecurity is niet enkel een technisch vraagstuk”, stelt Herman Derache.

“Bedrijven moeten zich er bewust van zijn dat de gevaren ook hen kunnen treffen. En hoewel grote bedrijven vaak de krantenkoppen halen bij cyberaanvallen, zijn KMO’s minstens zo kwetsbaar.” Hoewel cybersecurity essentieel is, zijn veel bedrijven terughoudend om te investeren in beveiliging, omdat het niets direct oplevert. Toch benadrukken experts het belang ervan voor de bescherming van bedrijfsgegevens en processen. “Steeds meer Belgische bedrijven zijn bewust van de risico’s, maar er blijft werk aan de winkel.”

De groene transitie

Naast de uitdagingen rondom productiviteit en competitiviteit is er een andere belangrijke drijfveer voor innovatie: de groene transitie. Veel bedrijven zoeken naar manieren om energie-efficiënter te produceren, minder afval te genereren en bij te dragen aan de circulaire economie. AI kan hierin een essentiële rol spelen door gegevens te analyseren, processen te optimaliseren en verspilling te verminderen, voor een kleinere ecologische voet- afdruk.

Bart Steukers benadrukt dat AI bijdraagt aan duurzamere productontwikkelingsprocessen. “Data-analyse kan bijvoorbeeld helpen om productielijnen efficiënter in te richten en energieverbruik te minimaliseren. Die stap richting duurzaamheid biedt een dubbel voordeel: bedrijven verbeteren hun milieuprestaties en krijgen ook toegang tot markten waar duurzaamheidsnormen steeds strenger worden.”

Het belang van talent en digitale vaardigheden

Een ander onderwerp dat op het Up2Date-event regelmatig naar voren kwam, is het tekort aan technisch talent en digitale vaardigheden in België. Ondanks economische moeilijkheden, zijn er momenteel meer dan 16.000 openstaande vacatures in de Belgische industrie. Bart Steukers benadrukt dat België relatief goed scoort op het gebied van gespecialiseerde digitale expertise in vergelijking met andere Europese landen. “Er is echter een grote kloof tussen de kennis van digitale experts en de algemene digitale vaardigheden in Belgische bedrijven”, voegt hij toe. Dat gebrek belemmert de adoptie van nieuwe technologieën en vormt een obstakel voor bedrijven die willen innoveren.

“Bedrijven moeten hun medewerkers niet alleen opleiden, maar hen ook inzicht geven in welke vaardigheden ze nodig hebben om relevant te blijven op de arbeidsmarkt van de toekomst.” Agoria benadrukt het belang van levenslang leren en investeert samen met Sirris in initiatieven om technologische vaardigheden in zowel het onderwijs als op de werkvloer te versterken. “Er moet zeker ook meer aandacht komen voor het integreren van technologische vaardigheden in het reguliere onderwijs”, zegt Herman Derache. “Het idee is dat AI net zo toegankelijk wordt als elektriciteit: niet iedereen hoeft te weten hoe alles werkt, maar iedereen moet het effectief kunnen gebruiken.”

Regelgeving: een hindernis én kans voor innovatie

Een laatste belangrijk thema op het Up2Date-event was de rol van regelgeving. Hoewel regulering essentieel is om technologieën veilig en verantwoord te gebruiken, kan te strikte compliance een rem zetten op innovatie. “Het lijkt soms alsof regelgeving de innovatie voorbijstreeft”, merkt Bart Steukers op. “Er moet ruimte zijn voor bedrijven om nieuwe technologieën te testen en zich te ontwikkelen, zonder dat ze verstrikt raken in bureaucratische verplichtingen.” Ook hier zijn het vooral opnieuw kleinere bedrijven die moeilijkheden ondervinden bij het navigeren door het wettelijke kader, wat hun adoptie van nieuwe technologieën vertraagt. Op Europees niveau zet Agoria zich in om ervoor te zorgen dat regelgeving innovatie ondersteunt in plaats van afremt. “Wij pleiten voor impactanalyses en evenwichtige regelgeving die bedrijven voldoende flexibiliteit biedt om te experimenteren met nieuwe technologieën, waaronder artificiële intelligentie.”