Macro-economie - Afkoeling en dan herstel
Voor het tweede jaar op rij is de wereldeconomie erin geslaagd niet in het doemscenario te zijn gevallen, met name een forse afkoeling. Het gevaar van een recessie blijft wel om de hoek loeren, maar is (nog) geen basisscenario. De groeiverwachtingen voor 2025 liggen eerder in de buurt van 2024. Geen hoogconjunctuur dus, maar ook geen economische winter. (Danny Reweghs)
De forse renteverhogingen door de Westerse centrale bankiers uit 2022 en ‘23 werden in 2024 al bij al goed verteerd. De groei bleef in de eerste jaarhelft zelfs beduidend boven de verwachtingen. Maar naarmate het jaar vorderde, werd steeds meer gewag gemaakt van een economische afkoeling, wat zowel de Federal Reserve als de Europese Centrale Bank (ECB) ertoe bracht om van 2024 het jaar te maken waarin terug sprake is van renteverlagingen en dus een neerwaartse rentecyclus, die zich naar alle verwachting in 2025 zal doortrekken. Dat zou de wereldeconomie in de loop van 2025 terug wat meer zuurstof moeten geven.
Blik achteruit
Om de huidige economische situatie goed te begrijpen, moeten we eerst terug naar 2022. De coronacrisis was nog maar net achter de rug of er doemde in het voorjaar van 2022 al een nieuwe crisis op: Oekraïne. Tegen de verwachting van de meeste Westerse politici in dropte Russisch president Vladimir Poetin Europa in een diepe geopolitieke crisis door een roekeloze inval in Oekraïne. Een reeds stijgende inflatie ging helemaal door het dak door uit de pan swingende energiefacturen. Inflatiecijfers van 10% en hoger waren al decennia niet meer gezien en verplichtten de centrale banken tot actie in de vorm van een tiental renteverhogingen.
In die optiek zijn groeicijfers op wereldvlak die tussen 2,5 en 3% liggen voor de periode 2022-2024 verre van dramatisch te noemen. Dat is minder dan wat we de afgelopen 20 jaar gewend zijn geweest (gemiddeld eerder in de buurt van 3,5%). Maar lang niet het lage groeicijfer waar economen en strategen voor vreesden. Ze zagen de wereldeconomie door een te donkere bril. Door de krapte is de arbeidsmarkt tot nog toe erg robuust gebleken en heeft die ervoor gezorgd dat de dienstensector goed wist stand te houden. Consumptie drijft de economie. De recessie in de industrie hebben we er wel moeten bijnemen. Het goede nieuws van 2024 is dat de inflatie meer en meer onder controle is gekomen en, zoals vorig jaar vooropgesteld, richting 3% zakte op wereldvlak, na meer dan 7% inflatie voor 2022 en 4,4% voor 2023. Voor 2025 wordt een verdere daling van de inflatie richting 2,5% in het vooruitzicht gesteld bij een stabiele economische groei opnieuw rond 2,5 à 3%.
EU: op zoek naar balans
De eurozone zal dit jaar net als in 2023 een negatieve globale groei hebben kunnen vermijden. Maar verschillende landen en deelregio’s kennen wel twee of meerdere opeenvolgende kwartalen met een negatieve groei of met andere woorden de definitie van een recessie. Bovendien is dat gelukt niet dankzij, zoals de traditie het wil, maar ondanks de prestatie van Duitsland. Want op basis van de laatste prognoses gaat Duitsland na een ‘recessiejaar’ met -0,2% krimp opnieuw een jaar kennen waarin geflirt wordt met de nulgroei (prognose ’24: +0,1%). Dat versus +0,5% groei in 2023 op niveau van de eurozone en een prognose van 0,8% voor 2024. De tegenvallende heropleving van exportmarkt China, de hoge energiekosten en de alarmkreten uit de Duitse auto-industrie zorgen voor een ongebalanceerde groei binnen de eurozone, waarbij de traditionele groeimotor Duitsland hard aan het sputteren is.
Topprioriteit voor 2024 is dan ook: een (diepe) recessie vermijden op niveau van de eurozone en vooral terug meer balans krijgen binnen de eurozone. Met een groeiprognose van 1 à 1,5% voor 2025 is er sprake van beterschap. Maar slechts in beperkte mate en er mag niet veel mislopen in een politiek hopeloos verdeelde en aan populisten ten prooi vallende eurozone.
VS: verdere afkoeling
De Amerikaanse economie zal volgens de laatste prognoses in de buurt blijven van het groeicijfer van 2023 (rond 2,5%) of er mogelijk zelfs wat boven uitkomen. Dat is echt wel een verrassend sterke prestatie. Vooral de eerste jaarhelft bleef uitzonderlijk goed. Dat maakt natuurlijk de kansen groter dat de Amerikaanse economie nog duidelijk voor een jaar van lagere groei staat. De gemiddelde voorspelling is dat de Amerikaanse economie nog met zowat 2% zal groeien in 2025. Met dus eerst nog een afkoeling in de eerste jaarhelft, in het verlengde van de afkoeling sinds de zomer, om dan mogelijk in het tweede deel van het jaar terug herstel te laten zien onder invloed van de doorgevoerde renteverlagingen. Want één positief element mogen we zeker niet vergeten te vermelden: de verwachting dat de Amerikaanse inflatie verder zal dalen richting 2% na nog in de buurt van 3% te zijn gestrand voor 2024. Al wordt aan een presidentschap van Trump meer risico op een hogere inflatie toegedicht dan bij Harris.
China: eindelijk economisch herstel?
2023 en 2024 hadden jaren van economische wederopstanding moeten zijn voor China. Maar dat is het telkens niet geworden. De door het land zelf vooropgestelde groei van 5% wordt meer dan waarschijnlijk niet gehaald (prognose 4,5%). Een aanslepende vastgoedcrisis, tanend consumentenvertrouwen en slabakkende export hebben de Chinese economie niet het groei-elan van weleer teruggegeven. Ook voor 2025 wordt door economen niet op een spectaculaire verbetering gerekend. Eerder nog wat minder, met een prognose tussen 4 en 4,5%. Maar het blijft voor de Westerse economen de moeilijkst in te schatten economie. Het inflatiecijfer zou met minder dan 1% stevig onder het internationale gemiddelde uitkomen.
(Redactie: 1 oktober 2024)