Elastic logistics is nog nooit zo belangrijk geweest

De coronaperiode heeft bedrijven pijnlijk duidelijk gemaakt dat verstoringen in de toeleveringsketen omwille van materiaalschaarste of bottlenecks bij het transport hele industrieën in de war kunnen sturen. Dat heeft het belang van elastic logistics alleen maar vergroot. - Dimitri Dewever

Via elastic logistics kunnen bedrijven hun activiteiten efficiënt en zeer flexibel beheren tijdens perioden met een fluctuerende vraag. Zo kunnen ze hun supply chain capaciteiten snel op- of afschalen als reactie op de marktvraag. Tijdens piekseizoenen is het dan bijvoorbeeld mogelijk om snel en makkelijk de productie-, transport- en opslagcapaciteit op te voeren om de toegenomen orders van klanten af te kunnen handelen. Omgekeerd kunnen bedrijven die inzetten op elastische logistiek tijdens rustigere periodes afschalen, om onnodige kosten op vlak van overcapaciteit te vermijden.

“Deze aanpak voorkomt ook onderbezetting van trucks, treinen, schepen en andere transportmiddelen door de capaciteit aan te passen aan de vraag, waardoor niet alleen de kosten maar ook de impact op het milieu afnemen”, weet An Caris, professor binnen de onderzoeksgroep Logistiek (LOG) en vice-decaan van de faculteit Bedrijfseconomie aan de Universiteit Hasselt. “Elastic logistics pakt ook het probleem van te grote voorraden aan, doordat bedrijven hun voorraadniveaus afstemmen op de werkelijke vraag en omdat de transportkosten en het risico van veroudering van stock, producten en goederen afnemen.”

Hoe starten?

Een betere klantervaring door optimale leveringen, geconnecteerde bedrijfsprocessen en een hogere wend- en schaalbaarheid: de voordelen van elastische logistiek zijn duidelijk. Maar hoe begint u daar als bedrijf aan? Welke ingesteldheid en organisatie komen daar bij kijken? Want veel bedrijven leggen hun productiegraad, opslagcapaciteit en transporttenders en -contracten al ruim (soms zes maanden tot een jaar) op voorhand vast, afhankelijk van de verwachte marktvraag.

Terwijl een elastische logistiek zich juist sneller en flexibeler aanpast aan de reële marktvraag. “Vandaag zijn er zeker al heel wat Belgische ondernemingen die bepaalde elementen van elastic logistics geïntegreerd hebben in hun bedrijfsvoering”, weet An Caris. “Velen beseffen dat ze dat echter niet alleen kunnen, en dat er samenwerkingen nodig zijn om het in de praktijk optimaal te organiseren.”

Samenwerkingen en partnerbedrijven

Een ideale manier om elastische logistiek te realiseren is door samen te werken met een bedrijf dat een omgekeerd vraagpatroon heeft op vlak van magazijnopslag en transportvolume. Een zwembadbouwer wiens business vooral in de zomer piekt, kan op vlak van opslag- en transportvolumes misschien samenwerken met een bedrijf dat vooral piekt in de winter. Of een bedrijf dat vooral ‘s avonds en ‘s nachts produceert en levert, kan misschien samenwerken met een organisatie die vooral overdag goederen stockeert en transporteert. “Dat kan ook op vlak van personeel: meerdere bedrijven in de buurt kunnen bijvoorbeeld eenzelfde pool orderpickers delen om aan de fluctuerende vraag te kunnen voldoen”, zegt An Caris.

Vaak is er een derde partij nodig om dergelijke samenwerkingen te managen en afspraken en overeenkomsten te regelen. Er bestaan tegenwoordig verschillende logistieke dienstverleners, die destijds ontstaan zijn als transporteur of opslagspecialist, die een begeleidende rol kunnen opnemen: als matchmaker tussen bedrijven die opslag-, transport- of talentcapaciteit willen delen. “Sommige van die experts hebben de benodigde knowhow, ervaring, faciliteiten en digitale tools om volledig inzicht in voorraden te bieden en maximale flexibiliteit te verzekeren gedurende alle logistieke fasen van een product”, zegt An Caris.

Technologische tools

Ook is het belangrijk om te onderzoeken welke technologieën een cruciale factor in de flexibilisering van bedrijven kunnen spelen. “Kunnen oplossingen zoals artificiële intelligentie, automatisering, het Internet of Things (IoT) en geavanceerde analyses geïntegreerd worden in de bedrijfsvoering?”, stelt An Caris.

Vanuit het antwoord op die vraag kunnen bedrijven misschien leren uit historische data op klantniveau want bij sommige klanten is de vraagflexibiliteit of -onzekerheid allicht groter dan bij andere. Of misschien vindt een bepaalde klant het niet erg om twee of drie dagen in plaats van één dag te wachten op de levering van zijn bestelling omdat hij die zelden zeer dringend nodig heeft. “Door vraagfluctuaties te beperken en nauwkeuriger de vraag te voorspellen, versterken bedrijven niet alleen de banden met hun klanten, maar kunnen ze ook hun logistiek strakker regisseren”, klinkt het.

Evenzeer kan een Warehouse Management Systeem alles flexibeler en elastischer maken, door alle gegevens die het magazijn produceert te analyseren om inefficiënties, verbruikstrends en optimale voorraadniveaus te detecteren. En dat via het voorspellen van optimale voorraadniveaus, gebaseerd op verkoophistorie en groeiverwachtingen. Zo vermijden bedrijven een overtollige voorraad of tekorten in het magazijn.

“Just-in-time in het magazijn is nog lang niet voorbijgestreefd”, zegt An Caris. “Integendeel: de nieuwe omni-channel verkoopmodellen vereisen een zo laag mogelijke voorraad in het magazijn om efficiënt te zijn.” Daarbij kan ook het integreren van een transportmanagementsysteem (TMS) bedrijven helpen om flexibeler te worden. Die software ondersteunt de inkoop van transportdiensten, berekent optimale routes en beheert de registratie en uitvoering van transportplannen.

Ook specifieke markttrends verhogen de nood aan een optimale elastische logistiek. E-commerce heeft het pad geëffend voor innovatieve bedrijfsmodellen zoals dropshipping: waarbij een bedrijf/retailer een product pas inkoopt bij een derde partij op het moment dat een klant het product koopt. Dat is slecht nieuws voor stugge organisaties. Want in het tijdperk van omni-channel zijn scherpe prijzen, kosteloze retourzendingen en directe levering essentieel. “Dat is alleen maar mogelijk via een doeltreffende logistiek en een goed afgestemde toeleverings- en transportketen”, besluit An Caris.