Edito Top Bouw - Windkracht
Rockbands gaan wel eens de zachte, zoetgevooisde toer op om universele thema’s te bezingen of belangrijke gebeurtenissen van de juiste akkoorden te voorzien. Zo blies de Duitse groep Scorpions “The wind of change blows straight into the face of time” in 1991 onze richting uit. Het werd een regelrechte hit, waarvan – zoals wel vaker – lang niet iedere meezinger de achterliggende boodschap kende. Wind of Change gaat over het einde van de Koude Oorlog, waarin de vorig jaar overleden Michail Gorbatsjov via zijn politiek van glasnost (openheid) en perestroj- ka (verandering) eind jaren 80 een belangrijke rol speelde. Hij voedde de hoop om zowel de sputterende Sovjet-Unie als de toenadering tussen Oost en West een nieuw elan in te blazen.
Wat de man met de herkenbare wijnvlek op het hoofd niet wist, is dat hij zo ongewild de val van zijn land inleidde. Huidig president Vladimir Poetin zou er volgens historici een voedingsbodem in vinden voor zijn nostalgische ambitie om als een niets ontziende wervelwind weer op te bouwen wat Gorbatsjov destijds afbrak. Het resultaat is een oorlog in onze achtertuin waarbij geopolitieke spelers wereldwijd aan hun juiste kant van de geschiedenis willen staan. De aardbol is er niet veiliger op geworden en de strijd in Oekraïne wordt, naast de ongeziene inflatie, zowat overal in onze contreien als mede-oorzaak van heel wat energie- en grondstofperikelen aangewezen.
Zorgen voor morgen
Ook de bouwsector deelt in de klappen, met prijzen voor materialen die zo de pan uitswingen dat er gepleit wordt om herzieningsclausules in contracten te verwerken of zelfs met dagtarieven te werken. Ondanks die moeilijke context heeft de bouw volgens Embuild in 2022 een groei van 1,5% gekend en zou de sector in 2023 wellicht stabiliseren. Hoe ziet het slagveld er voor onze bouwbedrijven na de achtereenvolgende crisissen – we mogen dat virus niet vergeten – ondertussen uit? Het voorbije jaar gingen 2.078 bouwbedrijven op de fles. Dat zijn er meer dan in 2021 (1.467) en 2020 (1.456) maar minder dan in 2019 (2.185). Het aantal faillissementen in verhouding tot het aantal actieve bedrijven (162.619) ligt met 1,28% wel veel hoger dan het nationale gemiddelde.
Het slechte nieuws komt vooral van de 11.752 stopzettingen, wat 18% meer is dan in 2021 en het hoogste aantal ooit. Aangezien de trend van een stijgend aantal starters ook gebroken werd (14.652 in 2022), komen we zo bij de laagste nettogroei (+2.900) ooit. Het zijn trouwens niet enkel de kleine bedrijven die de fikse tegenwind voelen. Zo zien we bij 30% van de 2.000 ondernemingen in deze Top Bouw een solvabiliteit van minder dan 25%. Voor 29 onder hen is die zelfs negatief, wat we als virtueel failliet kunnen bestempelen.
Zo tussen angst en hoop kijkt de sector ongetwijfeld vol verwachting naar een andere wind uit de jaren 80 die opnieuw voluit waait. Herinnert u zich de ‘No Time to Waste’ campagne van Greenpeace nog? De bouw creëert letterlijk mee de wereld die we morgen voor onze kinderen achterlaten. Duurzaamheid staat meer dan ooit centraal bij bouwen en wonen, terwijl ons land een internationale sleutelrol speelt qua windenergie. Dus werk is er meer dan genoeg aan de winkel, misschien wat anders dan voorheen. De vraag zal eerder zijn hoe diep we in de buidel kunnen of willen tasten. “Where the children of tomorrow dream away”, klonk het bij Scorpions. Aan ons om ervoor te zorgen dat die droom geen echte nachtmerrie blijkt.
(Tommy Browaeys)
Dit artikel is verschenen in Top Bouw die beschikbaar is in pdf.